Sistematik Kur’an-ı Kerim Okuma Elifbâsı
Sistematik Yabancı Dil Öğretim Teknik ve Taktikleri
Sistematik Yabancı Dil Öğretim Teknik ve Taktikleri Kitabının Misyonu
“Sistematik Yabancı Dil Öğretim Teknik ve Taktikleri” kitabı, Prof. Dr.
Candemir Doğan’ın 2012’de yayınlanan “Sistematik
Yabancı Dil Öğretim Yaklaşım ve Yöntemleri” kitabını ve yabancı dil öğretim-öğrenimini
sistematize eden bütünler ikinci eseridir. Her iki eser, yabancı dil öğretim
alanının ilk sistematik, kapsamlı ve bütünler model çalışmasıdır. Çünkü öğretim-öğrenim alanının çok yönlü ve en hızlı gelişip
değişen yabancı dil öğretim-öğrenim alanı, gelişmiş ülkelerde özel alan
uzmanlığı şeklinde gelişmektedir. Bunun aksine gelişmekte olan ülkeler, baş
döndüren hızlı yaklaşım, yöntem, teknik ve taktik değişimine ayak uyduramama
şaşkınlığı ve en iyisini bulma hayali içinde bocalamaktadır. Gelişmiş-gelişen
ülkeler arası, yabancı dil öğretim ayrışımı, batı ülkeleri için yeni bir sömürü
aracına dönüştüğü için sıkıca ellerinde tutmak istemektedirler. Bu çalışmalar,
yabancı dil öğretim-öğrenim sistem haritasını bütüncül gösterme ve gelişen
ülkelerin lehine çevirecek sağlıklı stratejiler geliştirme aracı olan;
yaklaşım, yöntem, teknik ve taktikleri hiyerarşik ve metodolojik planlanabilir
nitelikte sunmaktadır. Böylece neredeyse uçsuz bucaksız bir alana dönüşen
yabancı dil öğretim-öğrenim yaklaşım, yöntem, teknik ve taktikleri kaosundan
çıkarak doğru sistem üretmemenin önünü açmayı hedeflemiştir.
Günümüzde nerdeyse herkesin bir
yabancı dil bilmesi zorunlu bir ihtiyaç halini almıştır. Bir yandan yabancı
dile olan ihtiyacın ezici baskısı, diğer yandan da yöntemsel çözümsüzlük
çaresizliğinin arasına sıkışan öğretmen ve öğrenciler ya ümidini yitirip pes
etmekte ya da hayal taciri fırsatçıların sömürü ağına düşerek çaresizlik
acıları enerji, zaman ve mal kayıplarıyla katlanmaktadır. Bu olumsuz tabloya
rağmen ne yabancı dil öğrenmek zordur ne de öğreten veya öğrenen çaresizdir.
Hatta kendi kendine hem bedava hem de daha verimli öğretip öğrenebilir. Bunun
için önce öğretmen-öğrenci sorumluluk alır, sonra da çağdaş yaklaşım, yöntem,
teknik ve taktik bilgisiyle öğrenimini kendiişler planlayarak başarır. Öyle ki
bilinçli öğrenme isteği ile doğru yöntemin gücü birleşince, güler yüzlü
uluslararası istismar şebekeleri kurbanı olmaktan kurtarmakla kalmaz, dil
öğretme veya öğrenmeyi en zevkli ve verimli biçimde başarır.
Evrensel aklın yolu birdir, asla
çorba çatalla içilmez, hayatı kuşatan dil, eksik-aksak yaklaşım, yöntem, teknik
ve taktiklerle rastgele ne öğrenilir ne de öğretilir. Aksine maddi ve manevi
canlı bir sistem olan dil, öğrenen odaklı, beceriye dönüşen sistematik
bilgilerle mükemmel öğretilip başarıyla öğrenilir. Güçlü yaklaşım, seçkin
yöntem, ideal teknik ve zarif taktikler sistemi; zoru kolaya, korkuyu cesarete,
imkânsızı mümküne çevirir. Her öğrenen, kendi fiziko-zekâsıyla akademik metodolojiyi
keşfeder, hedefe uygun kitabını seçer ve kendine özgü sistemiyle hızla öğrenir.
Çünkü yabancı dil öğretilmez, kendiişler becerilerle edinilir, öğretmen sadece
rehberlik yapar, destek verir. Bu gerçeğin kavranmasıyla ideal öğrenme
stratejisi edinilir, her türlü maddi ve manevi istismardan kurtulur, kendi
kendine daha verimli, birçok yabancı dili huzur içinde öğrenebilir.
Ancak bilimsel bilgi, bilimsel
yöntem ve bilimsel aklın ürünü olan çağdaş yaklaşım, yöntem, teknik ve taktik
bilgisi doyuma eren öğretmen-öğrenciler, emek-zaman ekonomisi içinde bir
yabancı dili öğretip öğrenebilir. Sistematik yaklaşım, yöntem, teknik ve
taktiklerin temellendirdiği öğrenme birikimi eksik
öğrenci ile metodolojik donanımı yetersiz öğretenin başarısızlığı pek şaşırtıcı
değildir. Günümüzde adeta cenge dönüşen yabancı dil öğretim ve öğrenim sorunlar
yumağı ancak; yaklaşım, yöntem, teknik ve taktiklerin stratejik zırhına
bürünmekle akademik zafere ulaşılabilir. “Sistematik Yabancı Dil
Öğretim Teknik ve Taktikleri” kitabı; etkili
öğrenme ve doğru öğretme niyetinde olanların ideal stratejiler üretmesine
kaynaklık yapma, güçlerine maddi ve manevi destek sağlama niyetiyle hazırlanan
metodolojik bir anahtar tasarımıdır.
https://www.kitapyurdu.com/kitap/dogrudanyayincilik/643067.html
Prof. Dr. Candemir Doğan
Bir sanat olarak gördüğü ve çok sevdiği öğretmenliğe 1980 yıllında başladı, 1991 yılında “Muhammed Abdulhalim Abdullah’ta Kısa Hikâyecilik” yüksek lisans teziyle Arapça öğretiminde uzmanlaştı. Ürdün, Tunus, Mısır, Suriye ve Suudi Arabistan üniversitelerinin yabancılara Arapça öğretim enstitülerinde araştırmalar yaptı. 1996’da Türkiye’de ilk “Arapça Öğretim Metodolojisi” Doktor, 2011’de ilk “Arap Dili Eğitimi” bilim dalında Doçent ve 2016’da genelde “Yabancı Dil Öğretim Metodolojisi” özelde ise “Yabancı Dil Olarak Arapça Öğretim Metodolojisi” bilim dalında Profesör unvanını aldı. Anadolu’nun batısından doğusuna çeşitli illerinde görev yaptı ve MEB bakan adına teşekkür belgesiyle ödüllendirildi. MEB, Ankara Devlet Memurları Yabancı Diller Eğitim Merkezi Arapça Öğretmeni ve Öğretmen Eğitmeni olarak seçkin yüzlerce Arapça öğretmeni yetiştirdi. Dicle ve Bingöl Üniversitelerinde bölüm açtı, Adıyaman Üniversitesi Eğitim Fakültesi Arap Dili Eğitimi Anabilim Dalını kurdu, İslami İlimler Fakültesi kurulum ve yönetiminde bulundu. Mısır, Ayn Şhams, Ezher ve Hilvan Üniversitelerinde dersler verdi. İstanbul Aydın Üniversitesi Eğitim Fakültesi Yabancı Diller Eğitimi Bölümü Arap Dili Eğitimi Anabilim Dalını kurdu. Çeşitli akademik başarı ödülleri alan yazar halen Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesinde çalışmaktadır.
YABANCI DİL ÖĞRETİM KİTAPLARI
1. Sistematik Yabancı Dil Öğretim Teknik ve Taktikleri
2. Sistematik Yabancı Dil Öğretim Yaklaşım ve Yöntemleri
3. Arapça Sistematik Öğretim Teknikleri
4. Arapça Öğretiminde Ölçme ve Değerlendirme
5. Arapça Çağdaş Öğretim Strateji ve Taktikleri
6. Yabancı Dil Olarak Arapça Öğretim Metot ve Teknikleri
7. Arapça Öğrenim ve Öğretim Kılavuzu
8. Temel Arapça İletişim Becerisi, Arapça Konuşma Öğretim Seti 1(vd)
9. Çağdaş Arapça Konuşma Teknikleri, Arapça Konuşma Öğretim Seti 2 (vd)
ARAPÇA ÖĞRETİM KİTAPLARI
1. Sistematik Uygulamalı-Alıştırmalı Arapça Mefûl ve Benzerleri Karşıtsal Çözümlemesi
2. Sistematik Uygulamalı-Alıştırmalı Fiil Cümlesini Tamlayan Mansûbât ve Karşıtsal
Çözümlemesi
3. Sistematik Uygulamalı-Alıştırmalı Arapça Terkip Sistemi ve Karşıtsal Çözümlemesi 1
4. Sistematik Uygulamalı-Alıştırmalı Arapça Terkip Sistemi ve Karşıtsal Çözümlemesi 2
5. Sistematik Uygulamalı-Alıştırmalı Nahiv Bilgisi
6. Sistematik Uygulamalı-Alıştırmalı Arapça Şibih Cümle Sistemi ve Karşıtsal Çözümleme
7. Sistematik Uygulamalı-Alıştırmalı Arapçada Âmil Sistemi ve Karşıtsal Çözümlemesi
8. Sistematik Uygulamalı-Alıştırmalı Arapça Fiil Cümlesi ve Karşıtsal Çözümlemesi
9. Sistematik Uygulamalı-Alıştırmalı Arapça İsim Cümlesi ve Karşıtsal Çözümlemesi
10. Sistematik Uygulamalı-Alıştırmalı Arapça İsim Cümlesini Yeniden Yapılandıran Amiller
11. Arapça İsim-Sıfat Tamlamaları ve İsim Cümlesi Kurulumu
12. Kur’an-ı Kerim Meallerinden Örneklerle Karşılaştırmalı Arapça -Türkçe Bağlaçlar
13. Modern Usullerle Arapça Orta 1. Sınıf Talim Terbiye Onaylı Ders Kitabı (vd.)
14. Modern Usullerle Arapça Orta 2. Sınıf Talim Terbiye Onaylı Ders Kitabı (vd.)
15. Modern Usullerle Arapça Orta 3. Sınıf Talim Terbiye Onaylı Ders Kitabı (vd.)
16. Modern Usullerle Arapça Lise 1. Sınıf Talim Terbiye Onaylı Ders Kitabı (vd.)
17. Kur’an-ı Kerim Dersleri 5 (Ortaokul ve İmam Hatip Ortaokullarına Yardımcı)
BİLİMSEL İLETİŞİM KİTAPLARI
1. Ailede İletişim Sanatı 2. Ailede Mutluluk Sanatı
3. Aile Yönetim Sanatı 4. Anadolu Sahabisi Hz. Safvân b. Muattal (RA)
5. Konuşmak Lazım (vd.) 6. İnsanlar Konuşa Konuşa (vd.)
ÖNSÖZ
İnsanlık tarihi kadar eski olan yabancı dil öğretimi, metodolojik gelişimine Endüstri Devrimiyle başladı ve yoğun araştırmalarla hızla gelişti. Klasik yabancı dil öğretimi; Arapça, Yunanca ve Latince gibi dillerin, dilbilgisi kurallarının anadil karşılaştırmalı öğretimi 19. Yüzyıla kadar pek değişime uğramadan sürdü. Zamanla artan seyahatlerin yabancı dil ihtiyacını etkilemesiyle öğretimde yenilikler başladı. Özellikle dilbilim araştırmaları, yabancı dil öğretim sisteminin hızla gelişmesine, neredeyse sonu gelmeyen teori, yöntem, teknik ve taktik artışına neden oldu. Hâlen gelişim ve değişim gelgitleri içinde bocalayan yabancı dil öğretim metodolojisi, bir yandan öğretmeni kararsız ve kaygılı yaparken diğer yandan da öğrenciyi aşırı terminoloji bilgisine boğdu. Zaten sürekli değişen geniş alan bilgisini izlemekte zorlanan öğretmen, aşırı bilgi kirliliği içinde kalan öğrenciye net bilgiler sunmak için pek çok zorluğa katlanmak zorunda kaldı. Sistemsizliğin kördüğüm hâline getirdiği metodolojik problemleri çözerken bocaladı, hatta bazen yetersiz kaldı, derde deva net çözümler üretemedi.
Yabancı dil öğretim strateji, yaklaşım, yöntem, teknik ve taktikleri karmaşasına bir de bunları üreten ülkelerin kültürel istismar ve ticari sömürü niyetlerinin eklenmesiyle problem daha da kompleks hâle geldi. Başarısı henüz kanıtlanmamış strateji, yaklaşım, yöntem, teknik ve taktikler, henüz bilimsel sınama aşamasındakiler bile alelacele uygulamaya konularak karmaşa daha da artırıldı. Sistem, anlık ihtiyaç odaklı tasarılarla tartışmalı bilgi yığınlarına boğularak güvensizlik oluşturuldu. Zaten özünde komplike olan yabancı dil öğretim ve öğrenimi daha da zorlaştırıldı. Dünyada bunlar olup biterken bizde yabancı dil öğretimi, kendi olağan şartlarında tümler yapılı ve küresel yabancı dil öğretim sistemine uygun gelişemedi. Birbiriyle uyumsuz hem yerli hem de küresel dayatma karışımı karmaşa nedeniyle içinden çıkılmaz hâl aldı. Bu keşmekeşten “dilbilgisi” öğretimi sorumlu tutularak, asıl sorun gözden kaçırıldı. Her öğretmenin derinliğine bilmesi gereken; strateji, yaklaşım, yöntem, teknik ve taktiklerin gelişimi ihmal edildi. Hatta dilbilgisi öğretimine tepki olarak ortaya çıkan, bilimsel hiçbir dayanağı olmayan “pratik öğretim” etkili çözüm gibi sunuldu. İlk bakışta parlak bir fikir gibi görünse de bilimsel teknik olmayan “pratik öğretim” yayın sektörünün istismarıyla problemi daha da derinleştirdi.
Günümüzde bilimsel gelişimler ve teknolojik buluşların zirve yapmasına rağmen yabancı dil öğretimi hâlâ çok sancılıdır. Her yıl keyfi olarak yenilenen pahalı öğretim setleri ne öğretmene ufuk açar ne de öğrenciye uygun öğretim yöntem, teknik ve taktikleri sunar. Sahici olmayan çözüm üretir görünümü onca emek, zaman ve enerjiyi sömürmekten başka bir fayda sağlamaz. Yabancı dil öğretimini içine düştüğü bu istismardan kurtarma, onulmaz yarayı tedavi etme, çözümsüzlük girdabından çıkarma gayretinin ürünü olan “Sistematik Yabancı Dil Öğretim Teknik ve Taktikleri” kitabı, en ideal strateji, yaklaşım, yöntem, teknik ve taktiklerle tümler bir sistem sunma gayretindedir. Kitap hem öğretmen hem de öğrenciyi hedefe uygun bilimsel sistematik bilgilerle donatma ve yabancı dili, en az emek, en kısa zaman ve en kolay tarzda öğretip öğrenecek sistemi kavratmayı hedefler. Çünkü ideal yabancı dil öğretimi ancak öğretmen, öğrenci ve araçların hünerle kaynaştırılması, tümleşik kullanım metodoloji bilgisiyle başarılır.
Yabancı dil, öğretmenin zorunlu donanımı olan kapsamlı metodoloji bilgisi, geniş teknik ve taktik tecrübe ustalığı ve aktif uygulamalarla kolay ve verimli öğretilir. Öğretmenin akademik ve metodolojik bilgilerinin verimli iş görmesi için başta ders kitabı ve diğer tüm öğretim bileşenleri; yaklaşım, yöntem, teknik ve taktikler gibi sistemi koordine eden stratejik organları ustalıkla düzenlenmesi gerekir. Başarılı uygulama için başta ders kitabının yaklaşım, yöntem, teknik ve taktiklere uygun, öğretmen ve öğrenciye rehberlik yapacak tasarımda olmasını gerektirir. Ders kitabı tüm metodolojik unsurları gereği gibi özenle sisteme uyarlarsa olağanüstü başarılar elde edilir. Öğretmenle öğrenci arasında insicam kuran ders kitabı, emek ve zamanı; “bir dirhem bal için, bir batman saman yeme” israfından kurtarır. Öğretmen en uygun teknik ve taktiklerle zorlanmadan en kolay biçimde öğretirken öğrenciler de olağanüstü coşku, zevk ve hızla öğrenirler.
Bu naçiz çabaya nazik tavsiyeleriyle katkılarda bulunan kıymetli bilim insanı Prof. Dr. Cihan Okuyucu ve edisyon çalışmalarını titizlikle yürüten Rûzi Hızır Akın beylere ve katkıda bulunan herkese gönülden teşekkürü borç bilirim. Çok uzun süren yazım aşamasında destek ve teşviklerini esirgemeyen aileme minnettarlığım her takdirin üstündedir. Kitabı okuma lütfunda bulunan siz değerli okuyucularıma, yürekten teşekkür eder ve yabancı dil öğrenme engellerini kolayca aşmanıza rehberlik yapmasını yürekten dilerim.
Prof. Dr. Candemir DOĞAN
Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi
Kasım 2022
İÇİNDEKİLER
ÖNSÖZ
GİRİŞ
1. Yabancı Dil Öğretim Stratejileri .................... ...................................17
1.1. Yabancı Dil Öğretim Strateji Türleri ..................................................19
1.2. Stratejilerin Öğretimsel Görevleri ..........................22
2. Yabancı Dil Öğretim Yaklaşımları.................................................24
2.1. Tarihsel Dil Edinim Yaklaşımları....................................................24
2.2. Çağdaş Dil Edinim Yaklaşımları ..........................................26
3. Yabancı Dil Öğretim Yöntemleri ............................................30
3.1. Yapısalcı Temel Yöntemler ............................................................31
3.2. İşlevsel Temel Yöntemler ...................................................................32
3.3. Etkileşimli Temel Yöntemler ............................................................35
YABANCI DİL ÖĞRETİM TEKNİK VE TAKTİKLERİ
I. ANLATIM TEKNİĞİ
1. Anlatım Tekniğinin İlkeleri.....................................................................48
2. Anlatım Tekniğinin Hedefleri........................................................50
3. Anlatım Biçimleri......................................................................51
3.1. Betimleyici Anlatım................................................................52
3.2. Hikâyeli Anlatım......................................................................52
3.3. Öğretici Anlatım.......................................................................53
3.4. Açıklayıcı Anlatım..............................................................54
3.5. Tartışmacı Anlatım.........................................................................54
3.6. Kanıtlayıcı Anlatım..............................................................................55
3.7. Duygusal Anlatım.............................................................................56
3.8. Destansı Anlatım................................................................................56
3.9. Emredici Anlatım.........................................................................57
3.10. Sanal Anlatım.....................................................................58
3.11. Diyaloglu Anlatım...................................................................59
3.12. Mizahlı Anlatım..........................................................................59
4. Anlatım Tekniği İçerik Yapılanması..................................................60
4.1. Teknik Anlatım Bilgiyi Tanımlar...................................................61
4.2. Teknik Anlatım Bilgiyi Bütünler.........................................................62
4.3. Teknik Anlatım Bilgiyi Karşılaştırır.....................................................62
4.4. Teknik Anlatım Bilgiyi Uygular..................................................63
5. Anlatım Tekniğinin Öğretim Etkenleri ................................................64
6. Anlatım İşitsel ve Görsellerle Desteklenir............................................65
7. Öğretmen Görevleri ................................................................67
8. Öğrenci Görevleri ..........................................................................68
9. Üstünlükleri.......................................................................................69
10. Sınırlılıkları...................................................................................70
11. Stratejik Anlatım Taktikleri ..............................................................72
II. SORU-CEVAP TEKNİĞİ
1. Soru-cevap Tekniğinin Tasarımı ................................................76
1.1. Soru-cevap Tekniğinin İşlevleri................................................77
1.2. Soru-cevap Tekniğinin İlkeleri.........................................................79
1.3. Soru-cevap Türleri...................................................................80
1.3.1. Kapalı Soru-cevaplar......................................................................81
1.3.2. Açık Soru-cevaplar........................................................................81
1.4. Soru-Cevapların İşlevsel Türleri..................................................84
1.5. Soru-Cevap Tekniğinin Özellikleri ..........................................86
2. Bloom ve Soru Düzeylemesi ..................................................87
2.1. Bilgi Düzeyi Soruları ........................................................................87
2.2. Kavrama Düzeyi Soruları.........................................................88
2.3. Uygulama Düzeyi Soruları............................................................88
2.4. Analiz Düzeyi Soruları..................................................................88
2.5. Sentez Düzeyi Soruları......................................................................89
2.6. Değerlendirme Düzeyi Soruları..........................................................89
3. Soru ve Cevapları Hazırlama.............................................................90
3.1. Soru-Cevap İlişkilerinin Denetimi ....................................................91
3.2. Soruların Cevaplarla Eşleşimi ..........................................................93
3.3. Soru ve Cevap Tekniğinin Kazanımları..........................................95
4. Öğretmen Görevleri ...........................................................................97
5. Öğrenci Görevleri .................................................................................98
6. Üstünlükleri................................................................. 100
7. Sınırlılıkları ............................................................ 101
8. Soru-Cevap Taktikleri....................................................... 102
8.1. Sözlü Soru Cevap Taktiği.............................................................. 103
8.1.1. Sorular Öğrenime Hazırlar..................................................103
8.1.2. Sorular Cevabı Hazırlar............................................................104
8.1.3. Sorular Cevaba İsteklendirir...................................................105
8.1.4. Nitelikli Sorular Öğretir..............................................................105
8.1.5. Sorular Geribildirim Aracıdır.......................................................106
8.1.6. Soru-Cevaplar Öğretimi Yönetir....................................................107
8.1.7. Soru-Cevaplar Dakik Tasarlanır ........................................109
8.1.8. Soru-Cevaplar Uyumlu Tasarlanır..............................110
8.2. Soru-Cevaplı Okuma Taktiği ............................................... 111
8.3. Soru-Cevap Bağlantı Taktiği .............................................. 114
8.4. Sınama Soru ve Cevapları Taktiği ......................................... 116
8.5. Sınavı Sorularla Ölçme Taktiği ...................................... 119
8.6. Sen Olsan Ne Yaparsın Soru Taktiği...................................... 121
8.7. Bunu Kim Yapar Soruları Taktiği.......................................... 121
8.8. Kavram Kontrol Soruları Taktiği................................................ 122
III. TARTIŞMA TEKNİĞİ
1. Tartışmaya Hazırlık ................................................................... 125
1.1. Tartışma Kurallarını Belirleme........................................................ 126
1.2. Tartışma Hedeflerini Tanımlama............................................................................ 128
1.3. Tartışmayı Başlatma İşlemleri ................................................................................. 129
2. Tartışmayı Düzenleme .......................................................................................... 130
2.1. İçerik, Malzeme ve Fikir Geliştirme....................................................................... 130
2.2. Kapsamlı Tartışma Çevresi Oluşturma.................................................................. 131
2.3. Büyüme İsteğini Teşvik Etme.................................................................................. 131
2.4. Öğretimi Eşit Destekleme......................................................................................... 132
2.5. Bilgilerin Geribildirimle Arıtımı............................................................................. 132
3. Tartışmayı Uygulanma.......................................................................................... 132
3.1. Tartışma Esnası İşlemleri.......................................................................................... 134
3.2. Tartışma Soruları ve Nitelikleri............................................................................... 135
3.3. Tartışma Sonrası İşlemler......................................................................................... 136
4. Standart Tartışma Türleri ..................................................................................... 136
4.1. Basit Fikir Tartışması ....................................................................................................137
4.2. Anlayış Oluşturma Tartışması ...................................................................................138
4.3. Uzlaşmacı Tartışma ......................................................................................................139
5. Öğretmen Görevleri............................................................................................... 141
6. Öğrenci Görevleri................................................................................................... 142
7. Üstünlükleri............................................................................................................. 142
8. Sınırlılıkları............................................................................................................... 143
9. Tartışma Taktikleri................................................................................................. 144
9.1. Sokratik Tartışma Taktiği.......................................................................................... 144
9.1.1. Sokratik Diyalektik Model.........................................................................................145
9.1.2. Diyalektik Modelin Uygulaması..............................................................................146
9.1.3. Öğretmen ve Öğrenci Görevleri................................................................................147
9.1.4. Üstünlük ve Sınırlılıkları............................................................................................147
9.2. Klasik Tartışma Taktiği.............................................................................................. 147
9.2.1. Klasik Tartışma İlkeleri .............................................................................................148
9.2.2. Klasik Tartışma Taktiği Uygulaması.....................................................................149
9.3. Toulmin Tartışma Taktiği......................................................................................... 150
9.4. Rogerian Tartışma Taktiği........................................................................................ 152
9.4.1. Rogerian Taktiğin ilkeleri .........................................................................................152
9.5. Münazara Taktiği........................................................................................................ 154
9.6. Panel Tartışma Taktiği............................................................................................... 155
9.7. Forum Tartışma Taktiği............................................................................................ 155
9.8. Özgün Grup Tartışma Taktiği ................................................................................. 156
9.9. İç-Dış Çember Tartışma Taktiği.............................................................................. 157
9.10. Çalıştay Taktiği......................................................................................................... 158
9.11. Fikir Üretme Taktiği................................................................................................ 158
10. Soru-Cevap ile Tartışma Soruları Farkı ........................................................... 159
IV. PROBLEM ÇÖZME TEKNİĞİ
1. Problem Nedir?....................................................................................................... 161
2. Problem Çözme Nedir?......................................................................................... 162
2.1. Problem Çözme Basamakları................................................................................... 163
2.1.1. Problemi Tanımlama..................................................................................................163
2.1.2. Çözüm Varsayımları Oluşturma.............................................................................164
2.1.3. Bilgileri Toplama ve Test Etme.................................................................................165
2.1.4. Çözümü Başarma ve Değerlendirme......................................................................165
2.2. Problem Çözüm Engelleri........................................................................................ 166
3. Problem Çözme Modelleri .................................................................................. 167
3.1. Sistematik Çözüm Modeli.............................................................................................167
3.2. Hedef Gözetimli Çözüm Modeli..................................................................................168
3.3. Problem Tabanlı Çözüm Modeli.................................................................................169
3.5. Kaynak Gözetimli Çözüm Modeli..............................................................................172
3.6. Buluşla Çözüm Modeli .................................................................................................173
4. Öğretmen Görevleri............................................................................................... 174
8
5. Öğrenci Görevleri .................................................................................................. 175
6. Üstünlükleri............................................................................................................. 176
7. Sınırlılıkları............................................................................................................... 176
8. Problem Çözme Taktikleri.................................................................................... 177
8.1. Tümdengelimle Akıl Yürütme Taktiği ................................................................... 179
8.3. Koşullu Akıl Yürütme Taktiği.................................................................................. 180
8.4. Kıyasla Akıl Yürütme Taktiği................................................................................... 181
8.5. Heptengitmeli Akıl Yürütme Taktiği ..................................................................... 181
8.6. Sentezle Akıl Yürütme Taktiği ................................................................................ 182
8.7. Analizle Akıl Yürütme Taktiği ................................................................................. 183
8.8. Deneme-Yanılma Taktiği........................................................................................... 185
V. BENZETİM TEKNİĞİ
1. Modelleme............................................................................................................... 188
1.1. Modelleme Süreci ...................................................................................................... 188
1.2. Benzetimle Öğretim................................................................................................... 189
1.3. Benzetim Hedefleri.................................................................................................... 190
2. Benzetim Tekniği Uygulaması............................................................................. 191
2.1. Benzetim Uygulama İlkeleri..................................................................................... 193
2.2. Benzetimin İletişime Katkıları ................................................................................ 194
3. Benzetim Tasarımları ............................................................................................ 195
3.1. İşlevsel Benzetim Modeli ......................................................................................... 196
3.2. Yöntemsel Benzetim Modeli.................................................................................... 196
3.3. Biçimsel Benzetim Modeli ....................................................................................... 196
3.4. Fiziksel Benzetim Modeli......................................................................................... 197
3.5. Dil Laboratuvarları..................................................................................................... 197
4. Öğrenci Görevleri................................................................................................... 197
5. Öğretmen Görevleri............................................................................................... 198
6. Üstünlükleri............................................................................................................. 199
7. Sınırlılıkları............................................................................................................... 200
8. Benzetim Taktikleri................................................................................................ 201
8.1. Simülasyon Taktiği..................................................................................................... 202
8.2. Rol Oynama Taktiği................................................................................................... 203
VI. BEYİN FIRTINASI TEKNİĞİ
1. Beyin Fırtınası Modelleri ..................................................................................... 207
1.1. Geleneksel Beyin Fırtınası........................................................................................ 207
1.2. İleri Beyin Fırtınası..................................................................................................... 207
1.3. Gelişmiş Beyin Fırtınası............................................................................................ 208
2. Beyin Fırtınası Hazırlıkları.................................................................................... 208
2.1. Beyin Fırtınası Ortamı............................................................................................... 209
2.2. Beyin Fırtınası İşlemleri ........................................................................................... 209
2.2.1. Düşünme Tartışmadan Öncelenir...........................................................................211
2.2.2. Buluşçu Fikirler Önemsenir.......................................................................................211
2.2.3. Fikirler Analitik ve Rasyonel Sınıflanır..................................................................211
2.2.4. Fikirler Birleştirilerek Geliştirilir .............................................................................212
3. Beyin Fırtınası İşlemleri........................................................................................ 212
3.1. Beyin Fırtınası İlkeleri .............................................................................................. 213
3.2. Beyin Fırtınası Planı................................................................................................... 214
9
3.3. Beyin Fırtınası Uygulama Adımları ....................................................................... 215
4. Beyin Fırtınasının Türleri...................................................................................... 216
4.1. Nominal Grup Beyin Fırtınası................................................................................. 217
4.2. Grup Aktarma Tekniği .............................................................................................. 219
4.3. Grup Fikrini Eşleme Tekniği ................................................................................... 221
4.4. Yönlendirmeli Beyin Fırtınası (SCAMPER)........................................................ 224
4.5. Bireysel Beyin Fırtınası Tekniği............................................................................... 226
4.6. Elektronik Beyin Fırtına Tekniği (EBS)................................................................ 228
4.7. Çember-Masa Beyin Fırtınası.................................................................................. 231
5. Öğrenci Görevleri................................................................................................... 233
6. Öğretmen Görevleri............................................................................................... 233
7. Üstünlükleri............................................................................................................. 235
8. Sınırlılıkları............................................................................................................... 236
9. Beyin Fırtınası Taktikleri....................................................................................... 237
9.1. Tersine Beyin Fırtınası Taktiği ................................................................................ 237
9.2. Rol Beyin Fırtınası Taktiği ....................................................................................... 239
9.3. Aşamalı Beyin Fırtınası Taktiği ............................................................................... 241
9.4. Yıldız Patlamalı Beyin Fırtınası Taktiği ................................................................. 243
9.5. Güdümlü Beyin Fırtınası ......................................................................................... 244
9.6. Kök Sebep Analiz Taktiği.......................................................................................... 247
VII. GÖSTERİ TEKNİĞİ
1. Gösterim Tekniğinin İlkeleri................................................................................ 251
1.1. Doğal Gösterim Materyalleri................................................................................... 253
1.2. Gerçek Nesne ve Maketler ....................................................................................... 254
2. Gösterim Tekniği Uygulaması............................................................................. 259
2.1. Görseller Öğrencilere Uyarlanır ............................................................................. 260
2.2. Görseller Derslere Uyarlanır.................................................................................... 260
2.3. Görselin Üretkenliğini Geliştirme ......................................................................... 261
2.4. Görsel Materyali Hazırlama..................................................................................... 262
3. Öğrenci Görevleri................................................................................................... 263
4. Öğretmen Görevleri............................................................................................... 264
5. Üstünlükleri............................................................................................................. 265
6. Sınırlılıkları............................................................................................................... 266
7. Gösteri Taktikleri.................................................................................................... 267
7.1. Gösterip Yaptırma Taktiği......................................................................................... 267
7.2. Eğitici Drama Taktiği ................................................................................................ 269
7.3. Rol Yapma Oyunu Taktiği........................................................................................ 271
7.4. Hikâye Tiyatrosu Taktiği........................................................................................... 273
7.5. Doğaçlama Gösteri Taktiği....................................................................................... 274
VIII. BİREYSEL ÖĞRETİM TEKNİĞİ
1. Bireysel Öğretim İlkeleri....................................................................................... 279
1.1. Bireysel Öğretimin Gelişimi .................................................................................... 280
1.2. Bireysel Öğretimin Özellikleri................................................................................. 281
1.3. Bireysel Öğretimin Tercihleri................................................................................... 281
1.4. Bireysel Öğretimin Hedefleri................................................................................... 282
2. Bireysel Öğretim Uygulaması............................................................................... 283
2.1. Bireysel Öğretimin Farkları ..................................................................................... 284
2.1.1. Ders İçeriği Farklı Düzenlenir..................................................................................284
10
2.1.2. Öğretim Süreci Farklı Yönetilir.................................................................................285
2.1.3. Öğretim Sonuç Odaklı Yapılır .................................................................................285
2.1.4. Bireysel Öğretim Uygulama Adımları....................................................................286
2.2. Bireysel Öğretimi Geliştirme Araçları.................................................................... 287
3. Öğrenci Görevleri................................................................................................... 289
4. Öğretmen Görevleri............................................................................................... 290
5. Üstünlükleri............................................................................................................. 291
6. Sınırlılıkları .............................................................................................................. 292
7. Bireysel Öğretim Taktikleri................................................................................... 293
7.1. Bireysel Farklılaştırılmış Öğretim Taktiği.............................................................. 293
7.2. Bilgisayar Destekli Bireysel Dil Öğrenme Taktiği................................................ 296
7.3. Bireysel Ters-Yüz Sınıf Öğrenme Taktiği .............................................................. 299
7.4. Bireysel Programlı Öğretim Taktiği ....................................................................... 302
7.4.1. Doğrusal Programlama Modeli............................................................................ 304
7.4.2. Dallı Programlama Modeli ................................................................................... 305
7.4.3. Karma Programlama Modeli................................................................................ 306
7.5. Bireysel Ustalıkla Öğrenme Taktiği ....................................................................... 308
7.6. Bireysel Mikro Öğretim Taktiği .............................................................................. 312
7.7. Bireysel Sorgulamalı Öğrenim Taktiği .................................................................. 315
IX. İKİLİ VEYA GRUPLA ÖĞRETİM TEKNİĞİ
1. İkili veya Grup Çalışma Türleri........................................................................... 321
1.1. Biçimlerine Göre Gruplar ........................................................................................ 321
1.2. Niteliklerine Göre Gruplar ..................................................................................... 322
1.3. Niceliklerine Göre Gruplar...................................................................................... 323
1.4. Grupla Çalışma Araçları............................................................................................ 325
2. İkili veya Grupla Öğrenim İlkeleri...................................................................... 326
2.1. İkili veya Grup Çalışma Kriterleri........................................................................... 327
2.2. İkili veya Grupla Çalışma Sorunları........................................................................ 328
2.3. İkili veya Grup Çalışma Görevleri.......................................................................... 328
2.4. İkili veya Grupla Çalışmaların Yönetimi................................................................ 329
3. İkili veya Grupla Öğrenim Uygulaması ............................................................. 331
3.1. Verimli Grup Çalışması............................................................................................. 333
3.2. Dinamik Grup Çalışması ......................................................................................... 334
3.3. İkili veya Grup Çalışma Geribildirimi................................................................... 335
4. Öğrenci Görevleri................................................................................................... 337
5. Öğretmen Görevleri............................................................................................... 338
6. Üstünlükleri ............................................................................................................ 339
7. Sınırlılıkları............................................................................................................... 340
8. İkili veya Grupla Öğretim Taktikleri................................................................... 341
8.1. Sessiz Yansıma Taktiği............................................................................................... 342
8.2. Çember Oturuş Taktiği ............................................................................................ 344
8.3. Fısıltı Grupları Taktiği .............................................................................................. 345
8.4. Kartopu Grupları Taktiği.......................................................................................... 347
8.5. Balık Tepsisi Taktiği .................................................................................................. 348
8.6. Yapboz Bulmaca Taktiği ........................................................................................... 350
8.7. Düşün-Eşleş-Paylaş Taktiği....................................................................................... 352
8.8. Çember Döndürme Taktiği...................................................................................... 353
8.9. Buzkıran Grup Taktiği .............................................................................................. 354
8.10. Konuşma Çemberi Taktiği .................................................................................... 357
8.11. Takım Tabanlı Öğrenme Taktiği........................................................................... 359
11
8.12. Öğrenme İstasyonu Taktiği.................................................................................... 361
8.14. Melezleme Öğretim Taktiği .................................................................................. 366
X. SINIF DIŞI ÖĞRETİM TEKNİKLERİ
1. Sınıf Öğretimini Tamlayan Destek Etkinlikler.................................................. 369
1.1. Ödev Etkinlikleri ....................................................................................................... 370
1.2. Proje Çalışmaları........................................................................................................ 372
1.3. Bilgisayar Destekli Etkinlikler.................................................................................. 373
1.4. Sınavlara Hazırlık Etkinlikleri.................................................................................. 376
1.5. Çevre Gezileri, Gözlem, Görüşme ve Sergiler ..................................................... 381
2. Sınıf Öğretimini Tamlayan Sosyal Etkinlikler................................................... 385
3. Sınıf Öğretimini Tamlayan Etkinlikler................................................................ 386
4. Sınıf Dışı Deneysel Öğrenme Etkinlikleri.......................................................... 387
5. Üstünlükleri............................................................................................................. 390
6. Sınırlılıkları .............................................................................................................. 391
7. Sınıf Dışı Öğretim Etkinlik Taktikleri ................................................................ 392
7.1. Sınıf Dışı Dil Öğrenim Oyunları............................................................................ 392
7.2. Alan Temelli Öğrenme Taktiği................................................................................ 395
7.3. Projeye Dayalı Öğrenme Taktiği............................................................................. 396
7.4. Probleme Dayalı Öğrenme Taktiği......................................................................... 399
7.5. Anadil Toplumuyla İletişim Taktiği........................................................................ 402
XI. SUNUM, UYGULAMA VE ÜRETİM TEKNİĞİ
1. PPP Tekniğinin Özellikleri................................................................................... 407
2. Sunum, Uygulama ve Üretim Uygulaması......................................................... 408
2.1. Derse Isınma................................................................................................................ 408
2.2. Dersi Sunma ............................................................................................................... 409
2.3. Dersi Uygulama.......................................................................................................... 411
2.4. Dilsel Üretim .............................................................................................................. 412
3. Öğretmen Görevleri............................................................................................... 413
4. Öğrenci Görevleri................................................................................................... 414
5. Üstünlük ve Sınırlılıkları ....................................................................................... 415
6. Sunum, Uygulama ve Üretim Taktikleri ............................................................ 416
6.1. Adan-Öğren-Etkinleştir Taktiği............................................................................... 416
6.2. Öğretmen-Konuşma-Zaman Taktiği...................................................................... 418
6.3. Özgün-Kısıtlı-Açıklama Taktiği............................................................................... 420
6.4. Sına, Öğret, Sına Taktiği............................................................................................ 422
6.5. Kullan-Hatırla-Çözümle Taktiği.............................................................................. 424
6.6. Herkes Öğretmen, Herkes Öğrenci Taktiği.......................................................... 425
6.8. Pazar Yeri Uygulama Taktiği..................................................................................... 426
Başvuru Kaynakları..................................................................................................... 428
GİRİŞ
Eğitim, toplum kalkınma ve sosyal gelişiminin biricik aracı, yabancı dil bilme de eğitimin kalitesini denetleyerek yükselten en güçlü bileşenidir. Bir ülkenin yabancı dil bilgisiyle dünyaya açılan analitik ve eleştirel düşünme yeteneğiyle güçlü üretim ve işgücü oluşturan bireyleri, kalkınma lokomotifi görevini yüklenirler. Yabancı dil bilgisiyle kazanılan geniş kültürel ufuk, keskin sezgi ve nitelikli düşünme becerisiyle en zor görevler kolayca başarılır, kalkınmaya öncülük yapılır, kendi toplumuna özgü öğretim modeli oluşturur ve iş hayatına nitelik kazandırarak ekonomi güçlendirilir. Her öğrencinin ihtiyaç ve yeteneklerine uygun ayıklanmış metodolojik yabancı dil öğretimi, genel öğretim ve öğrenimin başarı güvencesi ve ülkeyi dünyaya açmanın tek yoludur. Düşünce ufkunu genişleten yabancı dil, öğrencileri yöntemli dilsel deneyimler yapmaya, bilgiyi evrensel boyutuyla edinerek hızlı değişim ve gelişime hazırlar. Bilgilerin sistematik öğretimiyle gelişen etkili iletişim, aktif etkileşim yetenekleri, her tür klasik ve teknolojik araçları ustalıkla kullanma becerisi kazandırır. Böylece öğretim metodolojik engelleri kolayca aşarak yabancı dili yüksek verimlilik ve başarıyla öğrenilir.
Uluslararası ilişkilerin gelişiminde etkili iletişim becerisinin rolü neyse bir ülkenin kalkınmasına da katkısı odur. Bunu keşfeden emperyalist ülkeler, yabancı dil metodoloji bilgi gücünü toplumların gelişimi, kültürel sosyalleşme ve kalkınmanın motoru olarak kullandılar. Sürekli kendileri yeni yöntem, teknik ve taktikler geliştirirken sömürülen ülkeleri bundan mahrum bırakıp dil egemenliğiyle istismar ağlarını genişlettiler. Her yöntemi, kendileri için özel uzmanlık alanına, dili de güçlü bir sömürü aracına dönüştürdüler. Yöntem, teknik ve taktik kaosuyla boğuşan ülkelere, sistematik öğretim yoksunu lüks baskılı ticari “öğretim setleri” kıskacına alarak katmerli sömürüyü sürdürdüler. Bilinçli ve planlı keşmekeşin karanlık girdabından çıkmak isteyen bir ülke, yabancı dil öğretimini sistematik sağlam temeller üzerine kurarak ileri uzmanlık evresine geçirmesi gerekir. Bu ise ancak tüm yabancı dil öğretim yaklaşım, yöntem, teknik ve taktiklerine bütün olarak görme ve özel akademik bir sistemin geliştirilmesiyle mümkün olabilir.
Yabancı dil bilenin farklı bilgi ve kültürleri keşfetmesiyle daha yüksek sosyal statü kazanır, analitik becerileri gelişir, önyargılardan kurtularak pozitif iletişim kurma yeteneği gelişir. Çünkü iki dil bilen, tek dil bilenden daha güçlü zekâ ve hâfıza kapasitesi, sözel yeteneği, yüksek dikkati, gelişmiş problem çözme yeteneği ve zor zihinsel işlemleri daha kolay başardığı bilinmektedir. Öğrencinin kendi kültüründe derinleşmesiyle hoşgörüsü artar, dünyaya bakış açısı genişler ve uluslararası ilişkilerde başarılı olur. Birkaç dili bilen ise entelektüel muhakeme ve güçlü iletişimle akranlarının önünde hayata başlar. Kazanımlar hem yabancı dil öğrenmeye teşvik eder hem de metodolojik bilinçle öğrenmeye hazırlar. Basit düzeyde yabancı dil öğretim yaklaşım, yöntem, teknik ve taktik problemlerini henüz çözemeyen ülkeler, küreselleşme baskısı altında yüksek prestijli uluslararası ilişkiler kurmak için birden çok yabancı dil bilme ihtiyacıyla karşı karşıyadırlar.
Bir dilin sistematik ve fonksiyonel öğretim-öğrenim başarısı, strateji ve tekniklerin azami ustalıkta uygulanmasına bağlıdır. Teknik ve taktikler, öğretimi düzenler, yönetir, her işlemi özel rehberlikle ilginç ve cazibeli uygulamaya dönüştürür. Öğrenciyi odağa alır, öğreniminden sorumlu tutar, tüm engelleri bilişsel sorgulatır, üretici öğretir, eleştirel düşündürür, sistemin mantık çelişkilerini çözdürür, öğrenme ve başarıyı objektif, gerçekçi ölçütlerle denetletir. Kendine özgü beceriler kazandırır, öğretmen bağımlılığını aşmalı azaltır. Öğrencinin etkin öğrenme süresini, farklı dil analizleri yaparak kısaltır, beynin kas hafızasını geliştirerek derin üstdil farkındalığı geliştirir. Anadil, hedef dil arası transferlerle çoklu dilsel görev becerileri kazandırır, daha mantıklı, ölçülü karar verme, bilgiyi daha iyi algılama becerileri geliştirerek her sorunu daha bilinçli çözmeyi öğretir.
Teknik ve taktikler, yabancı dil bilgilerini farklı boyutlarıyla çözümlemesi, beyin nöronlarının çalışma hız ve miktarını artırır. Bu artışla hem yabancı dilin verimli öğrenimi hem de anadilin mekanik kullanımı güçlenir. Anadildeki her kelimeye yabancı dilde karşılığını bulma çabası, hafızanın depolama, beynin problem çözme ve duyuların dikkat gücünü artırarak çeşitli sorunlara birden çok çözüm üretme becerisi geliştirir. Akli ve zihni kaynakları daha verimli kullanarak öğretim ve öğrenimi mükemmelleştirir. Teknik ve taktikler, sorumluluğu öğretmen, öğrenci, aile ve okul arasında paylaştırarak öğretime katılım ve kaliteye katkıyı artırır. Somut başarı ölçütleri belirler, öğretmen ve öğrencilerin dil algısını, öğrenme hedef ve beklentilerini karşılar, her türlü hedeften sapma ve yanıltıcı davranışları önler. Tüm paydaşların görevlerini standardize eden şu ilkeler çerçevesinde kendi kalite profillerini belirleyerek başarı modeli geliştirirler:
1. Sistemli öğretim: Teknik ve taktikler, yabancı dil öğretimiyle ilgili tüm birim ve paydaşların yetenek ve yeterliliklerini azami ölçüde bilişsel yetkinliklerle destekleyerek gelişimin sürdürülmesini düzenler.
2. İdeal ortam: Teknik ve taktikler, bilgileri kapsamlı sunar, iletişim kanallarını açar, güvenli etkileşim becerilerini geliştirir, hareketleri bilinçli ve tutarlı, öğrenimi disiplinli, düzenli, insicamlı ve sükûnetle yapar.
3. İşlem süreci: Teknik ve taktikler, öğrenci, öğretmen, ebeveyn, ilgili paydaşlar ve tüm öğretim araçlarını birlikte öğretim-öğrenime uyarlarlar, bunları eş güdümlü teknik aktarım sürecini düzenler.
4. Özverili plan: Yabancı dil teknik ve taktikleri öğretmen ve öğrencilerin hem ortak hem de bireysel işbirliği içinde diğerkâmlıkla çalışmalarını düzenler, verimli program altyapısı oluşturarak başarılı yapar.
5. Eylemleri koordine: Başarılı, meraklı, hevesli ve üretken öğretim-öğrenim için aileler, ilgili sosyal topluluklar ve diğer paydaşlar karşılıklı, tutarlı ve sürekli ilişkiler geliştirilerek başarıyı destekler.
6. Düzeltme stili: Yabancı dil öğretimde bazen doğrusu bilinse bile ifadeye uygun zaman ve konum seçiminde yanlış yapılabilir, yanılmalar pratik konuşma ve yazma teknikleriyle kolayca düzeltilir.
7. Kelime hataları: Öğrencilerin zengin kelime dağarcığı olsa da seyrek kullanılanları hatırlama veya eşdizim yanlışları yapabilir, bunlar da kelime anahtarı tekniği ve sık kontekstte kullanılarak geliştirilir.
8. Bilgi konumu: Öğrenciler hedef veya anadilin gramatik özne, fiil uyumu, nesne, tümleç düzenini bilseler de bazen cümle kurarken yanılabilir, bunlar kontekstinde konuşma alıştırmalarıyla önlenir.
9. Dilde cinsiyet: Eğer anadil veya hedef dilin birinde cinsiyet uyumu varsa fiil, isim ve sıfatların kullanımında ortaya çıkan zihinsel çelişki, ilgi çekici çapraz eril ve dişil kelime teknikleriyle öğretilir.
10. Anadil engeli: Genelde bilinçaltı anadil sistemi, hedef dil sitemine müdahale ederek aktarım hatasına neden olur. Bunun önlenmesi için diller arası farklar, transfer teknikleriyle karşılaştırılarak çözülür.
11. Hatalı öğrenme: Yanlış veya yetersiz öğrenmeme hataları, öğretmenin dersi iyi hazırlaması, kavramları netleştirmesi ve başarılı kaynakları esas alarak yeterlilik seviyesi yükseltilerek düzeltilir.
12. Bilişsel kaçınma: Bazen hedef dilin anadile benzemeyen yapı ve kelimeleri zor sanılır ve öğreniminden kaçınılır, bu problem yoğun örnek uygulama teknikleriyle kolayca çözüm bulunur.
13. Sorunu basitleme: Bazen çözümü zor problemler, bilişsel kaçınma engeli oluşturarak konuyu tam anlayamama ve karıştırmaya neden olur. Bu durumda problem basite indirgenerek kolayca çözülür.
ARAPÇA ÖĞRETİM YÖNTEM VE TEKNİKLERİ
ÖNSÖZ
I. BÖLÜM
GİRİŞ
1. Arapça Öğretim Tarihi
Kayıtlar
