İÇİNDEKİLER
SUNUŞ........................................................................................................ 14
BÖLÜM I
İSİM CÜMLESİ
Giriş.......................................................................................................... 18
1. Türkçe İsim Cümlesi Çözümlemesi................................................................................. 19
2. Arapça İsim Cümlesi Çözümlemesi................................................................................ 23
2.1. Arapça İsim Cümlesinin Ögeleri..................................................................... 25
2.2. Müpteda ile Haberin Sayısal Eşleşimi........................................................... 29
2.3. Müpteda ile Haberin Cinsiyet Eşleşimi......................................................... 30
2.4. Müpteda ile Haberin Hareke Eşleşimi.......................................................... 31
2.5. Müpteda ile Haberin Mârife-Nekire Karşıtlığı............................................. 34
Alıştırmalar................................................................................................. 35
BÖLÜM II
MÜPTEDA
Giriş.......................................................................................................... 39
1. MÜPTEDA TÜRLERİ................................................................................... 40
1.1. Müfret (Tek Gövdeli) İsim Müptedalar.................................................................... 42
1.1.1. Özel İsimler Müpteda Olur.......................................................................... 44
1.1.2. Mârife İsimler Müpteda Olur...................................................................... 44
1.1.3. Mastarlar Müpteda Olur............................................................................ 45
1.1.4. Zamirler Müpteda Olur............................................................................... 46
1.1.5. İşaret Zamirleri Müpteda Olur................................................................... 47
1.1.6. Türemiş Sıfat-İsimler Müpteda Olur.......................................................... 49
1.1.6.1. İsmi Fail Müpteda Olur................................................................................ 49
1.1.6.2. Mübalağalı İsmi Fail Müpteda Olur.............................................................. 50
1.1.6.3. Sıfatı Müşebbehe Müpteda Olur................................................................ 51
1.1.6.4. İsmi Meful Müpteda Olur........................................................................... 51
1.1.7. İsmi Tafdiller Müpteda Olur........................................................................ 52
1.1.8. Soru İsimleri Müpteda Olur........................................................................ 53
1.1.9. Sayı İsimleri Müpteda Olur......................................................................... 54
1.1.10. İsmi Mevsûller Müpteda Olur.................................................................. 54
1.2. İsime İndirgenen Mastarı Müevvel Müptedalar....................................................... 57
1.2.1. Mastarı Müevvel (أَنْ+اَلْفِعْلُ) Müpteda Olur............................................... 58
1.2.2. Mastarı Müevvel (أَنَّ + اِسْمُهَا + خَبَرُهَا) Müpteda Olur........................... 59
1.3. Aktarım Cümlesi (جُمْلَةٌ مَحْكِيَّةٌ) Müptedalar............................................................ 60
2. İSİM CÜMLESİNDE MÜPTEDA ÖNCE GELİR................................................... 67
2.1. Cümlede Sadaretle Öne Geçenler............................................................................. 69
2.1.1. Soru İsmi Müpteda Kelimeler Önce Gelir.................................................. 69
2.1.1.1. Müpteda Olan (مَنْ) Soru Edatı Önce Gelir.................................................... 70
2.1.1.2. Müpteda Olan (مَا) Soru Edatı Önce Gelir..................................................... 75
2.1.1.3. Müpteda Olan (مَاذَا) Soru Edatı Önce Gelir................................................... 80
2.1.1.4. Müpteda Olan (أَيُّ) Soru Edatı Önce Gelir.................................................... 84
2.1.1.5. Müpteda Olan (كَمْ) Soru Edatı Önce Gelir..................................................... 87
Alıştırmalar................................................................................................. 92
2.1.2. Şart İsmi Olan Müpteda Önce Gelir........................................................... 97
2.1.2.1. Müpteda Olan Şart (مَنْ)’i Cümle Başında Gelir............................................. 98
2.1.2.2. Müpteda Olan Şart (مَا)’sı Cümle Başında Gelir........................................... 100
2.1.2.3. Müpteda Olan Mehmâ (مَهْمَا) Cümle Başında Gelir..................................... 102
2.1.2.4. Müpteda Olan Eyyu (أَيُّ) Cümle Başında Gelir............................................ 103
Alıştırmalar............................................................................................... 106
2.1.3. Kemi Haberiye Olan Müpteda Cümlede Önce Gelir............................... 109
2.1.3.1. Kemi Haberiye (كَمْ الخَبَرِيَّةُ)........................................................................ 109
Alıştırmalar............................................................................................... 114
2.1.3.2. Kemi İstifhamiye (كَمْ الاِسْتِفْهَامِيَّةُ ).............................................................. 117
2.1.4. Müpteda Olan Taaccüp Mâsı Önce Gelir................................................ 118
Alıştırmalar............................................................................................... 120
2.2. MÜPTEDA OLDUĞU İÇİN ÖNE GEÇENLER.......................................................... 122
2.2.1. İptida Lâmlı Müpteda Cümlede Önce Gelir............................................. 123
Alıştırmalar............................................................................................... 125
2.2.2. Mahsur İsim Olan Müpteda Önce Gelir.................................................. 127
Alıştırmalar............................................................................................... 129
2.2.3. Müpteda Fâ Bağlaçlı Haberden Önce Gelir............................................ 131
Alıştırmalar............................................................................................... 133
2.2.4. Müpteda Aid Zamirli Haberden Önce Gelir............................................ 134
Alıştırmalar............................................................................................... 136
2.2.5. Mârife ve Nekre Denkliğinde Müpteda Önce Gelir................................ 138
Alıştırmalar............................................................................................... 139
2.2.6. Müpteda Şe’n Zamiri Olursa Önce Gelir................................................. 140
Alıştırmalar............................................................................................... 143
2.2.7. Fasıl Zamiri Olan Müpteda Cümlede Önce Gelir.................................... 144
Alıştırmalar............................................................................................... 147
3. NEKİRE İSİM MÜPTEDA OLUR................................................................... 149
3.1. Sadareti Olan Nekire İsimler Müpteda Olur.......................................................... 150
3.1.1. Soru İsmini İzleyen Nekire Müpteda Olur............................................... 150
3.1.2. Genel Olumsuzluğu İzleyen Nekire Müpteda Olur................................. 151
3.1.3. Şart Edatını İzleyen Nekire İsim Müpteda Olur...................................... 152
3.1.4. Nekire İsmi Mevsûller Müpteda Olur...................................................... 153
3.1.5. Taaccüp Mâsı Müpteda Olur................................................................... 154
3.1.6. Nekire Kemi Haberiye Müpteda Olur...................................................... 155
3.1.7. Lâmı İptidalı Nekire İsim Müpteda Olur.................................................. 156
3.2. Muzaf Olan Nekire İsim Müpteda Olur................................................................. 156
3.2.1. Nekire Muzaf Lâfzî İzafetle Müpteda Olur............................................. 157
3.2.2. Nekire Muzaf Manevî İzafetle Müpteda Olur........................................ 158
3.3. Türemiş Nekire İsimler Müpteda Olur.................................................................... 159
3.3.1. Nekire İsim-fiiller Müpteda Olur.............................................................. 160
3.3.2. Nekire İsim (مِثْلُ)’ye İndirgenebilirse Müpteda Olur.............................. 163
3.3.3. Nekire İsim Mensubiyet Anlamlıysa Müpteda Olur.............................. 163
3.3.4. Nekire İsim Sahiplik Anlamlıysa Müpteda Olur..................................... 164
3.4. Nekire İsim Genel Anlamlıysa Müpteda Olur......................................................... 164
3.5. Nekire İsim Sıfatla Nitelenirse Müpteda Olur........................................................ 165
3.6. Nekire İsmi Tasgir Kelime Müpteda Olur................................................................ 166
3.7. Nekire İsim Üstünlük Anlamlıysa Müpteda Olur................................................... 166
3.8. Nekire İzâ Fucâiyeyi İzlerse Müpteda Olur.............................................................. 168
3.9. Nekire Rubbe Edatını İzlerse Müpteda Olur............................................................ 168
3.10. Nekire İsim Haberi İzlerse Müpteda Olur............................................................. 169
3.11. Nekire İsim Mârifeye Atfedilirse Müpteda Olur................................................... 170
3.12. Nekire İsim Çeşitlilik İfade Ederse Müpteda Olur................................................. 172
3.13. Hal Cümlesi Başında Gelen Nekire Müpteda Olur............................................... 173
3.14. Nekire İsim Soruya Cevap Olursa Müpteda Olur................................................. 174
3.15. Nekire İsim Hasr Edatını İzlerse Müpteda Olur.................................................... 174
3.16. Olağanüstü Anlamlı Nekire İsim Müpteda Olur.................................................. 175
Alıştırmalar............................................................................................... 177
4. MÜPTEDA HAZFEDİLEBİLİR...................................................................... 181
4.1. Müptedanın Hazfı Caiz Olur.................................................................................. 182
4.1.1 Soruya Cevap Olan Müptedanın Hazfı Caizdir....................................... 182
4.1.2. Aktarım Sözünü İzleyen Müptedanın Hazfı Caizdir............................... 183
4.1.3. Fâul Cezâyı İzleyen Müptedanın Hazfı Caizdir....................................... 184
4.1.4. Haberi Sıfat Anlamlı Müptedanın Hazfı Caizdir..................................... 185
4.1.5. Bel İptidaiyeyi İzleyen Müptedanın Hazfı Caizdir.................................. 185
4.2. Müptedanın Hazfı Vacip Olur (حَذْفُ المُبْتَدَأِ وُجُوباً)............................................... 186
4.2.1. Sıfat Haber Olursa Müptedası Hazf Edilir.............................................. 186
4.2.2. Haberi Övülen-Yerilen Müptedanın Hazfı Vaciptir................................ 189
4.2.3. Haberi Kaseme Cevap Müptedanın Hazfı Vaciptir................................ 190
4.2.4. Mastar-Haber Fiili Anlamlıysa Müpteda Hazfedilir.............................. 191
Alıştırmalar............................................................................................... 194
5. MÜPTEDA BAĞLANTI EDATLARI................................................................ 198
5.1. Açık Aid Zamiri Haberi Müptedaya Bağlar............................................................. 199
5.2. Mahzûf Aid Zamiri Haberi Müptedaya Bağlar....................................................... 200
5.3. İsmi İşaret Haberi Müptedaya Bağlar................................................................... 201
5.4. Genel Anlam Haberi Müptedaya Bağlar................................................................ 202
5.5. Eşanlam Haberi Müptedaya Bağlar....................................................................... 202
Alıştırmalar............................................................................................... 203
6. MÜPTEDA HARFİ CERLE MECRUR OLUR..................................................... 206
6.1. Zâid (مِنْ) Harfi Cerri Müptedayı Mecrur Yapar.............................................. 206
6.2. Zâid (بِ) Harfi Cerri Müptedayı Mecrur Yapar...................................................... 207
6.3. Zâid (رُبَّ) Harfi Cerri Müptedayı Mecrur Yapar........................................... 208
MÜPTEDA KONUSU ALIŞTIRMA VE TESTLERİ.................................................. 210
BÖLÜM III
HABER
Giriş........................................................................................................ 242
1. HABERİN GENEL ÖZELLİKLERİ................................................................... 243
1.1. HABERİN MÜPTEDAYA EKLEMLENMESİ............................................................ 245
1.1.1. Müfret Yapılı Haber Merfulukla Eklemlenir............................................ 245
1.1.2. Müfret Haber Cinsiyet Uyumuyla Eklemlenir......................................... 246
1.1.3. Müfret Yapılı Haber Nicelikle Eklemlenir................................................ 247
1.1.4. Müfret Yapılı Haber Nekrelikle Eklemlenir.............................................. 247
Alıştırmalar............................................................................................... 249
2.1. MÜFRET YAPILI HABER VE ÖZELLİKLERİ.............................................................. 254
2.1.1. Camit İsimler Müfret Yapılı Haber Olur................................................... 255
2.1.2. Türemiş İsimler Müfret Yapılı Haber Olur............................................... 257
2.1.3. Müştak Haber Amel Eden Açık İsim Olur................................................ 258
2.1.4. Müştak Haber Gizli Zamirle Müptedaya Bağlanır................................ 259
2.1.5. Müştak Haber Açık Zamirle Müptedaya Bağlanır................................. 260
2.2. ŞİBİH CÜMLE YAPILI HABER................................................................................. 263
2.2.1. Car-mecrur Haber Olur.............................................................................. 265
2.2.1.1. Car-Mecrur Zarfı Müstakar Haber Olur....................................................... 267
2.2.1.2. Car-Mecrur Zarfı Lağv Haber Olur.............................................................. 270
2.2.2. Zarf Cümleciği Haber Olur........................................................................ 272
2.2.2.1. Mekân Zarf Cümleciği Haber Olur.............................................................. 273
2.2.2.2. Zaman Zarfı Cümleciği Haber Olur.............................................................. 275
2.2.3. Haber Olan Şibih Cümlelerin İrabı........................................................... 277
2.3. CÜMLE YAPILI HABER VE ÖZELLİKLERİ................................................................ 280
2.3.1. Haber İsim Cümlesi Olur............................................................................ 281
2.3.1.1. Zamirler Haber Cümlesini Bağlar................................................................ 283
2.3.1.2. İsmi İşaretler Haber Cümlesini Bağlar......................................................... 284
2.3.1.3. Müptedanın Tekrarıyla Haber Cümlesi Bağlanır.......................................... 285
2.3.1.4. Genel Anlamlı Tekrarla Haber Cümlesi Bağlanır.......................................... 287
2.3.1.5. Atıf Haber Cümlesini Müptedaya Bağlar..................................................... 288
2.3.1.6. Cevabı Mahzûf Şart Edatlı Haberle Bağlanır................................................ 289
2.3.1.7. Eşanlam Haber Cümlesini Bağlar................................................................ 290
2.3.2. Haber Fiil Cümlesi Yapısında Olabilir...................................................... 292
Alıştırmalar............................................................................................... 296
3. HABER SAYISAL OLARAK ÇOK OLABİLİR..................................................... 301
3.1. Haberlerin Lâfız ve Anlamları Ayrı Olabilir........................................................... 303
3.2. Haberler Anlam Aynı Lafız Ayrı Olabilir................................................................ 306
3.3. Haber Çok Lâfız Çok Anlamlı Olabilir................................................................... 308
3.4. Cinsi Ayrı Haberler Karışık Sıralanabilir................................................................ 310
Alıştırmalar............................................................................................... 311
4. HABER MÜPTEDADAN SONRA GELİR......................................................... 312
4.1. Haber Sadaret Hakkı Olan Müptedadan Sonra Gelir............................................ 312
4.1.1. Haber Sadareti Olan Müptedadan Sonra Gelir..................................... 313
4.1.1.1. Haber (مَنْ) Soru Müptedasından Sonra Gelir............................................. 313
4.1.1.2. Haber (مَا) Soru Müptedasından Sonra Gelir............................................... 313
4.1.1.3. Haber (مَاذَا) Soru Müptedasından Sonra Gelir............................................ 314
4.1.1.4. Haber (أَيُّ) Soru Müptedasından Sonra Gelir.............................................. 314
4.1.1.5. Haber (كَمْ) Soru Müptedasından Sonra Gelir..................................... 315
4.1.2. Haber Şart İsmi Müptedadan Sonra Gelir.............................................. 315
4.1.2.1. Haber (مَنْ) Şart Müptedasından Sonra Gelir.............................................. 315
4.1.2.2. Haber (مَا) Şart Müptedasından Sonra Gelir................................................ 316
4.1.2.3. Haber (مَهْمَا) Şart Müptedasından Sonra Gelir............................................ 317
4.1.2.4. Haber (أَيُّ) Şart Müptedasından Sonra Gelir............................................... 317
4.1.2.5. Haber (أَمَّا) Şart Müptedasından Sonra Gelir............................................... 318
4.1.3. Haber İsmi Mevsûl Müptedadan Sonra Gelir........................................ 318
4.1.4. Haber Kemi Haberiye Müptedadan Sonra Gelir.................................... 319
4.1.5. Haber Mâ Taaccüp Müptedasından Sonra Gelir................................... 319
4.1.6. Haber İptidâ Lâmlı Müptedadan Sonra Gelir......................................... 320
4.2. Haber (ب) Harfi Cerli Müptedadan Sonra Gelir............................................. 320
4.3. Haber (مُذْ) veya (مُنْذُ) Müptedasından Sonra Gelir............................................ 320
4.4. Başına (فَ) Gelen Haber Müptedadan Sonra Gelir.......................................... 321
4.5. Mârife-Nekrelikte Denkse Haber Sonra Gelir........................................................ 321
4.6. Haber (أَلْ التَّعْرِيفُ) Mârifeyse Müptedadan Sonra Gelir....................................... 322
4.7. Fiil Cümlesi Olan Haber Müptedadan Sonra Gelir................................................ 322
4.8. Haber Mahsur (مَحْصُورٌ) Müptedadan Sonra Gelir............................................. 323
4.9. Haber İstek Kipliyse Müptedadan Sonra Gelir........................................................ 323
4.10. Haber Eşanlamlı Müptedasından Sonra Gelir..................................................... 324
4.11. Haber Hâu Tenbîh’li Müptedadan Sonra Gelir.................................................... 324
4.12. Haber Dua İfadeli Müptedadan Sonra Gelir....................................................... 325
4.13. Çok Lafız Tek Anlamlı Haber Sonra Gelir............................................................ 325
4.14. Haber Zamiri Şe’n Olan Müptedadan Sonra Gelir............................................... 325
4.15. Araya Zamiri Fasl Girerse Haber Sonra Gelir...................................................... 326
4.16. Haber Muhatap Zamiri Müptedadan Sonra Gelir............................................... 327
Alıştırmalar............................................................................................... 328
5. HABER MÜPTEDANIN ÖNÜNE GEÇEBİLİR................................................... 331
5.1. HABERİN TAKDİMİ VACİP OLUR.......................................................................... 332
5.1.1. Sadareti Olan Haber Müptedadan Önce Gelir....................................... 332
5.1.2. Şibih Cümle Haber Nekire Müptedadan Önce Gelir.............................. 335
5.1.3. Haber Aid Zamirli Müptedadan Önce Gelir............................................ 336
5.1.4. Haber Olan (مُذْ) veya (مُنْذُ) Müptedadan Önce Gelir............................. 337
5.1.5. Haber Kemi Haberiye Müptedadan Önce Gelir..................................... 338
5.2.6. Mahsur Olan Haber Müptedadan Önce Gelir........................................ 338
Alıştırmalar............................................................................................... 340
5.2. HABERİN TAKDİMİ CAİZ OLUR............................................................................. 343
5.2.1. Şibih Cümle Olan Haber Öne Geçebilir.................................................... 343
5.2.2. Şibih Cümle Olan Haber Öne Geçebilir.................................................... 344
5.2.3. Soru/Olumsuz Şibih Cümlesi Haber Öne Geçebilir................................. 344
5.2.4. Cins Anlamlı Müptedanın Haberi Öne Geçebilir.................................... 345
5.2.5. Övülen/Yerilen İsim Haber Olursa Öne Geçebilir................................... 345
Alıştırmalar............................................................................................... 347
6. HABER CÜMLEDEN ÇIKARILABİLİR............................................................ 350
6.1. HABERİN CÜMLEDEN HAZFI VACİP OLUR.......................................................... 351
6.1.1. Kasem Olan Müptedanın Haberinin Hazfı Vaciptir............................... 351
6.1.2. Levlâ İmtinâiye Sonrası Haberin Hazfı Vaciptir..................................... 352
6.1.3. Vâvı Maiye Sonrası Haberin Hazfı Vaciptir............................................ 353
6.1.4. Haber Hal Anlamlı Olursa Hazfı Vacip Olur............................................ 355
6.1.5. Mutlak Sıfat Anlamlı Cümlede Haber Hazfedilir.................................... 356
6.1.6. Mastar Müpteda Sonrası Haberin Hazfı Vaciptir................................. 357
6.1.7. Şartın Cevabına Fâ Gelen Haberin Hazfı Vaciptir.................................. 358
6.2. HABERİN CÜMLEDEN HAZFI CAİZ OLUR............................................................. 359
6.2.1. Soruya Cevap Cümlesinde Haberin Hazfı Caizdir.................................. 359
6.2.2. İzâ Fucâiye Sonrası Haberin Hazfı Caizdir.............................................. 360
6.2.3. Matuf Cümle Sonrası Haberin Hazfı Caizdir........................................... 360
6.2.4. Kasem ve Lâmı İptidâ Olan Haberin Hazfı Caizdir................................. 361
6.2.5. Özel Oluş İfade Eden Haberin Hazfı Caizdir............................................ 361
6.2.6. Levlâ İmtinâiyi İzleyen Haberin Hazfı Caizdir......................................... 362
6.2.7 Atıf Vâvından Sonra Haberin Hazfı Caizdir............................................. 362
6.3. MÜPTEDA İLE HABERİN BİRLİKTE HAZFI............................................................. 363
6.3.1. Müpteda ile Haber Karineyle Hazfedilebilir........................................... 363
6.3.2. Müpteda ile Haber Soruya Cevapsa Hazfedilebilir............................... 364
Alıştırmalar............................................................................................... 366
8. HABERİN BAŞINA FÂ RABITA GELİR........................................................... 370
8.1. Fâ Rabıtanın Habere Gelmesinin Genel Şartları..................................................... 372
8.2. Fâ Rabıtanın Habere Gelmesi Vacip Olur................................................................ 374
8.3. Fâ Rabıtanın Habere Gelmesi Caiz Olur.................................................................. 374
8.4. Fâ Rabıtanın Habere Gelemediği Yerler.................................................................. 380
Alıştırmalar............................................................................................... 382
9. MÜPTEDA İLE HABERİN ARASI AYRILABİLİR............................................... 385
BÖLÜM IV
İSİM CÜMLESİNİ TAMLAYAN ÖGELER
Giriş........................................................................................................ 387
1. ŞİBİH CÜMLE İSİM CÜMLESİNİ TAMLAR..................................................... 388
1.1. Car-Mecrur İsim Cümlesini Tamlar........................................................................ 388
1.2. Muzaf Olan Zarflar İsim Cümlesini Tamlar.......................................................... 389
2. TABİLER İSİM CÜMLESİNİ TAMLAR............................................................ 389
2.1. Sıfatlar İsim Cümlesini Tamlar.............................................................................. 390
2.2. Lâfzî Tekit İsim Cümlesini Tamlar............................................................................ 390
2.3. Manevî Tekit İsim Cümlesini Tamlar....................................................................... 391
2.4. Bağlaçlı Bağlantılar İsim Cümlesini Tamlar.......................................................... 392
2.5. Bedel İsim Cümlesini Tamlar................................................................................... 393
HABER KONUSU ALIŞTIRMA VE TESTLERİ....................................................... 395
قائمة مصادر ومراجع العربية........................................................................... 421
SUNUŞ
Artık geleneksel Arapça öğretimini gerçekleştirme yerini, yeni yöntem arayışlarına bırakmıştır. Ancak çoğu zaman yöntem arayışları sivrisinekten kaçarken aslanın inine girme gibi bir vahametle bitebilmektedir. Bu tehlikeden kurtuluşu ne anakronize edilmeye çalışılan “klasik” ne de bilimsel dayanaktan yoksun “pratik” denilen yöntem bilimsel dayanaktan yoksun sanal çabalar çözüm üretebilmiştir.
Arapça öğretiminde başarı, yüzyıllardır kendisine mahsus uygulanagelen sisteminin, günümüz ihtiyaç ve yöntem bilimiyle kaynaşmasındadır. Kaynaştırma; Arapça öğretim ve öğrenimi planlamada yöntemsizliği, uygulamada usulsüzlük problemlerini çözerek metodolojik bir sisteme çevirir. Arapça öğretimi; teorik uygulamalı dilbilim verilerinin tüm bileşenleri, dilsel alan bilgisi, çağdaş ve bütüncül bir yaklaşımla düzenlenir.
Arapça öğretim teori ve uygulamalarını bütünler bir yaklaşımla hayata geçiren sistematik taktikler uygulayan öğretmen ve öğrencilere başarı rehberi olma gibi yüce bir göreve tevazu ile talip olan “Arapça İsim Cümlesi ve Karşıtsal Çözümlemesi” en zirvede hedefini gerçekleştirmek için şu yöntemsel ilkeleri esas alır:
1. İsim cümlesinin temel kurulum bilgilerini anlaşılır bir üslupla, iletişimsel değerde, uygulamalı ve karşıtsal eşleştirmeyle sunar. Öğretimde uygulanabilirliği esas alır, kendine mahsus orijinal nahiv formatıyla iletişimsel aktif hafıza oluşumu hedefler.
2. Ana ilke olan anlaşılır olmanın başarılması için bir yandan nahvin asırlara uzanan köklü geleneğini diğer yandan da çağdaş yöntembilimi zorlu engellere takılmadan kaynaştırır. Gerekirse geleneksel kavramları açıklar, gerekirse aslını koruyarak ana kaynaklara erişim köprüsü kurar. Uygulamalı dilbilim uygulamalarıyla da öğretimi çağdaş zemine oturtur.
3. Geçmişten günümüze Arapçanın teorik dil sistemi olan nahve, dilin sahibi Araplar ile yabancısı olan Türklerin ihtiyaç farklılığını gözetir. Hem anadil yaklaşımlı meleke edinimini hem de yabancı dil yaklaşımlı sistematik iletişimsel ihtiyacı dikkate alır.
4. Basit-ayrıntı, kolay-zor sıralı oluşu, bütünlük içinde çözümlenir. Örnekler dolambaçsız, kural koyucu ve konuyu açıklayıcı bilgilerle kalıcılık sağlayacak nitelikte sunulur. Konunun anlaşılmasıyla dolaylı ilgisi olan, bilinmesi zorunlu bilgiler “UYARI” olarak verilerek hem yanlış-eksik anlama önlenir hem de bütünlük bağlantılı öğretim hedeflenir.
5. İletişimsel Arapça öğretimiyle, öğrenme-motive etkileşim döngüsünün gücünü etkin kullanır. Arapçanın yaşayan biçimini modelleyerek öğrenme aşkı, daha güçlü öğrenme aşkını, başarı-başarıyı getirir tezini motive aracı yapar.
6. Başarı ayrıntılarda gizlidir, ilkesi gereğince istisnalar, temel kurallar bütünlüğü içinde verir. Örnek kaynaklı, tümevarım-tümdengelim değişimli yaklaşımıyla, öğrenimin önünü hep açık tutar, geriye ket vurmayı önler, başarıyı coşkuyla özleterek öğretir.
7. Gereksiz dil tartışmalarına girmez, nahvi bir ilim dalı yapan ilk kaynakları kullanır. Bunları Arapçanın yabancı dil olarak öğretimi için hazırlanan set ve çağdaş kitaplarla bağdaştırır.
8. Anlatımı sade, anlaşılır, orijinal terimleri kullanır, öğrenmeyi kolaylaştıran tablolar, şekiller ve listeler kullanır. Öğretimi problemle uğraşmaya dönüştürmeden dolambaçsız öğretime odaklanır, öğrenmeyi engelleyen her şeyden şiddetle kaçınır.
9. Nahvi yalın “dilbilgisi kuralları” anlayışında değil, iletişim dilinin ruhu olduğuna inanır ve öğretimi uygulamalı dilbilim verileriyle destekler. Nahvi; dilbilimci, uygulamalı dilbilimci, öğretmenlik meslek bilgisi ve sanatı ekseninde ele alması benzerlerinden farkıdır.
“Arapça İsim Cümlesi ve Karşıtsal Çözümlemesi”, mütevazı çabasının her Arapça öğrenme sevdalısı için yeni ufuklar açacağı ümidiyle, tüm emeği geçenlere en derin takdir ve teşekkürlerimi arz ederim.
Prof. Dr. Candemir DOĞAN
Kayıtlar
